Coraz częściej mówiąc o gospodarce odnawialnej, kojarzymy ją z GOZ – gospodarką w obiegu zamkniętym, która maksymalnie wykorzystuje materiały z recyklingu, i powoduje wiele działań prowadzonych wokół tych zagadnień, dążących do zmniejszenia wpływu działalności na środowisko naturalne. Obecnie, kiedy dbałość o środowisko naturalne staje się być albo nie być dla naszej planety, recykling kruszyw naturalnych jest jednym z ważniejszych kierunków zmian i innowacji w obszarze ich ponownego zastosowania. Pamiętać należy o tym by wykorzystywane ponowne materiały były wolne od zanieczyszczeń lub ich poziom zanieczyszczeń był akceptowalny tj. taki który nie powoduje ich kumulacji w szczególności w środowisku wodnym i gruntowym. Rozpoczynając realizację budowy zakładu w Kielcach spółka przygotowuje podłoże do przetwarzania dużej ilości odpadowego kruszywa na poziomie 220000 ton rocznie. Ponadto przedsięwzięcie wpisuje się w działania na rzecz surowców strategicznych w rozumieniu CRMA dla odpadów wydobywczych ich przetwarzania, rafinacje i recykling. Inwestycja została przygotowana również z myślą o działaniach na rzecz przetwarzania stając się obiektem z potencjałem do odzysku surowców krytycznych w rozumieniu rozporządzenia CRMA- European Critical Raw Materials. Wsparcie tego przedsięwzięcia transportem kolejowym pozwala wdrożyć na masową skalę innowacyjne technologie przetwarzania kruszyw naturalnych i łamanych. Zakład przetwarzający w Kielcach, w perspektywie najbliższych lat stanie się jednym z najnowocześniejszych zakładów tego rodzaju w Europie i świecie. Dzięki projektowi Prostej Spółki Akcyjnej SPINEL poprzez zastosowanie metod odzysku kruszyw naturalnych stworzono podstawę do zrównoważonego i mniej obciążającego dla naszej planety sposobu korzystania z jej zasobów oraz przerwanie narastającej kumulacji zanieczyszczeń w środowisku wodnym i gruntowym. Cały projekt planowanej inwestycji to zbiór wiedzy i doświadczenia kilku polskich firm. Część z nich posiada patenty i prawa autorskie na swoje produkty i rozwiązania technologiczne. Dla wszystkich z nich praca nad projektem budowy zakładu składającego się z dwóch instalacji do przetwarzania odpadowego kruszywa poprzez: bioremediację oraz mycie i płukanie stanowiła wyzwanie i przyczyniła się do powstania licznych innowacyjnych rozwiązań. Za kluczowy a zarazem strategiczny element instalacji do mycia i płukania jest odpowiedzialny innowacyjny system dozowania, który reguluje i odpowiada za czas podawania oraz ilości stosowanych środków i materiałów. Ta metoda przetwarzania kruszywa jest częścią projektu która będzie powstawała w drugim etapie w latach 2025-2026 w ramach powstającego zakładu przetwarzającego odpadowe kruszywa w Kielcach. Harmonogram inwestycji rozłożono na 2 lata, co sprzyja realizacji scenariusza finansowania przedsięwzięcia.
Zakład będzie składać się z dwóch systemów przetwarzania:
Pierwszy system oparty na metodzie biologicznej będzie funkcjonował w oparciu o bioremediację. Proces ten będzie odbywał się na bazie dwóch płyt bioremediacyjnych o powierzchni 360m2 każda. Bioremediacja jest techniką, która wykorzystuje naturalne mikroorganizmy glebowe w procesach rozkładu zanieczyszczeń organicznych do związków mniej toksycznych lub nietoksycznych. Proces ten polega na wspomaganiu mikroorganizmów rozkładających zanieczyszczenia poprzez utrzymywanie optymalnych warunków dla ich wzrostu.
W drugim systemie przetwarzanie odpadowego kruszywa mineralnego, w tym odpadowego tłucznia kolejowego, będzie odbywało się metodą fizyczno- chemiczną w instalacji myjącej i płuczącej z zastosowaniem środków myjących chemicznych i dezynfekujących. Do odzysku i recyklingu odpadowego kruszywa posiadającego niskie poziomy zanieczyszczeń węglowodorami będzie stosowana głównie ta metoda polegająca na myciu i płukaniu. Technika mycia kruszyw polega na dobraniu (w oparciu wyniki badań laboratoryjnych dostarczonego odpadowego kruszywa) odpowiednich mieszanin substancji powierzchniowo czynnych do oczyszczania kruszywa. Proces ten będzie opartym na bazie wody i mieszaniny środków powierzchniowo czynnych. Dobór odpowiednich mieszanin surfaktantów, oprócz związków ropopochodnych, spowoduje usunięcie innych zanieczyszczeń z kruszyw w tym metali ciężkich. Proces ten może być również zastosowany do usuwania zanieczyszczeń kruszyw naturalnych z piasku, żwiru, kamieni. W procesie tym zakład zbuduje własną oczyszczalnię i dodatkowe systemy wspomagające oczyszczanie i uzdatnianie wody zawracanej i pracującej w systemie zamkniętym.
Największym wyzwaniem dla planowanej Inwestycji jest ochrona środowiska wodnego poprzez ograniczanie ilości poboru wody oraz emisji ścieków. W tym celu Inwestor zastosował zamknięty system obiegu wody wspomagany zakładową oczyszczalnią ścieków oraz optymalny poziom stosowania środków myjących. System dozowania środków myjących stanowi innowacyjne rozwiązania w skali kraju i Europy. Nowo powstająca instalacja do przetwarzania odpadowego kruszywa różni się w porównaniu do obecnie oferowanych na rynku polskim usług odzysku ze względu na kompleksowe usuwanie z odpadowego kruszywa zanieczyszczeń fizycznych , biologicznych i chemicznych.
W ramach projektu przeprowadzono studia i analizy w zakresie przeglądu przepisów prawnych, analizy doświadczeń krajowych i zagranicznych w zakresie wykorzystania materiałów pochodzących z recyklingu. Z jednej strony odzyskane kruszywo trafi z powrotem do dostawcy, z drugiej strony pozostanie u przetwarzającego i zostanie odsprzedane lub zagospodarowane. Spółka będzie prowadzić prace badawczo-rozwojowe w oparciu o dostarczane odpadowe kruszywo w celu dobrania najkorzystniejszego sposobu jego ponownego zagospodarowania. Przetwarzający wykonał szereg badań i na podstawie analiz przygotowano możliwości ponownego ich zastosowania jako materiałów z recyklingu w budowie infrastruktury kolejowej , drogowej i w budownictwie w oparciu o normy i systemy certyfikacji. Po procesie przetwarzania odzyskane kruszywo utraci status odpadu i będzie sprzedawane jako: wypełniacz do betonów i asfaltu, tłuczeń na podsypy torowisk, materiał na warstwy niwelacyjne oraz jako materiał do utwardzania dróg i parkingów.
Przygotował
Jan Kęciek v-ce Prezes Zarządu